Trần Bình Nam“… Cuộc trấn áp nặng tay những phát biểu hay các bài báo chống Trung Quốc tại Việt Nam hiện nay báo hiệu sự đấu tranh trong nội bộ đảng cộng sản Việt Nam trước đại hội 11 dự tính triệu tập vào năm 2011…”
Từ Đại hội 10 của đảng cộng sản Việt Nam dư luận đã được nghe nhiều giới chức cao cấp trong đảng cộng sản như các tướng Võ Nguyên Giáp, Nguyễn Nam Khánh kêu gọi đảng giải quyết vấn đề TC2. Nhưng rồi mọi việc vẫn rơi vào im lặng một cách khó hiểu. Hôm 12 tháng 9 trong một bài báo nhan đề: “Chinese shadow over Vietnamese repression” (Cái bóng của Trung Quốc sau lưng những cuộc đàn áp tại Việt Nam) trên tờ báo mạng Asia Times (12/09/2009), ký giả Shawn W. Crispin đã giải thích phần nào sự khó hiểu này. Sau đây là các điểm chính của bài báo.
Cuộc trấn áp nặng tay những phát biểu hay các bài báo chống Trung Quốc tại Việt Nam hiện nay báo hiệu sự đấu tranh trong nội bộ đảng cộng sản Việt Nam trước đại hội 11 dự tính triệu tập vào năm 2011 làm cho dư luận thế giới và đồng bào trong ngoài nước quan tâm đến vai trò của Tổng Cục 2 (TC2). TC2 là một bộ phận tình báo độc lập của đảng, trên nguyên tắc có nhiệm vụ theo dõi và đàn áp mầm chống đối đảng ở trong nước.
Trong mầy tuần vừa qua công an Việt Nam đã bắt bớ những nhà báo và những người chơi blogger viết những bài báo có tính cách chống báng Trung Quốc, kể cả những vụ Trung Quốc khai thác bauxite trên cao nguyên miền Trung Việt Nam và việc lấn chiến hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa của Việt Nam.
Nỗ lực dập tắt sự chống đối Trung Quốc của đảng cộng sản Việt Nam bắt đầu sau Hội Nghị APEC họp tại Hà Nội năm 2007, và sau đó Việt Nam trở thành hội viên của Tổ chức Mậu dịch Thế giới (World Trade Organization – WTO).
Chính quyền cộng sản đã bắt blogger Điếu Cày với tội nguỵ tạo “trốn thuế”. Ông Điếu Cày đã dùng blog chống cuộc rước đuốc Thế Vận mùa hè 2008 (tổ chức tại Bắc Kinh) qua Sài Gòn. Mới đây công an Việt Nam đã bắt giữ nhà báo Phạm Đoan Trang vì cô đã viết bài nói về sự tranh chấp đất đai giữa Việt Nam và Trung Quốc. Bài viết của cô trên mạng đã bị lấy xuống.
Hệ thống Những Nhà Báo Việt Nam Tự Do (Free-Journalists Network of Vietnam) cho biết cô Trang đặc biệt được công an theo dõi vì cô tiết lộ có một giới chức Trung Quốc đã áp lực giới chức Việt Nam đàn áp các tiếng nói không thân thiện với Trung Quốc. Những bloggers khác cũng bị bắt giữ chỉ vì cho ảnh của mình mặc T-shirt có dòng chữ “Hoàng Sa và Trường Sa là của Việt Nam” lên mạng.
Nhiều giả thuyết được đưa ra để giải thích tại sao chính quyền đảng cộng sản Việt Nam lại mau mắn bênh vực Trung Quốc như vậy. Một giả thuyết nói rằng đầu năm 2009, trước cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu, Việt Nam thiếu dự trữ ngoại tệ và đã được Trung Quốc bí mật cứu nguy. Đổi lại, Việt Nam đã ưu tiên cho Trung Quốc khai thác bauxite tại cao nguyên Việt Nam.
Giả thuyết khác cho rằng sự đàn áp hiện nay là thể hiện sự tranh chấp giữa hai khuynh hướng trong đảng cộng sản Việt Nam giành quyền kiểm soát nghị trình của Đại hội đảng thứ 11 dự trù triệu tập đầu năm 2011. Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đang là đối tượng đánh phá bởi nhóm thân Trung Quốc.
Nhiều nhà phân tích tin rằng Dũng có thể sẽ mất chỗ đứng vì nhóm thân Trung Quốc cho rằng Dũng quá thiên về kinh tế thị trường do ảnh hưởng của Hoa Kỳ và đã làm cho Việt Nam bị kéo vào cuộc khủng hoảng kinh tế hiện nay. Ngoài ra Dũng có lối lãnh đạo cá nhân không phù hợp với lề lối lãnh đạo tập thể không xuất hiện tên tuổi như truyền thống của đảng.
Nhưng quyết định đi vào con đường cởi mở kinh tế thị trường đã được thống nhất y kiến từ lâu. Cho nên cuộc tranh chấp hiện nay chỉ là tranh chấp quyền và lợi. Và theo một vài nhà phân tích khác nó mang màu sắc một cuộc tranh chấp để tranh thủ ảnh hưởng trong vùng Á Châu-Thái Bình Dương giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc.
Quan hệ giữa Việt Nam và Trung Quốc khá tế nhị. Hai nước đánh nhau trong một trận chiến đẫm máu năm 1979. Gần đây Việt Nam lại hoàn toàn theo đường lối của Trung Quốc, cởi mở kinh tế và bóp chặt chính trị, thẳng tay đàn áp mọi khuynh hướng tự do kể cả giới truyền thông.
Các nhà đấu tranh dân chủ tin rằng, Trung Quốc đóng một vai trò quan trọng sau lưng phong trào đàn áp những tiếng nói của nhân dân chống Trung Quốc gần đây. Và TC2 là bàn tay nối dài của Trung Quốc. Trong thập niên 1990 Trung Quốc đã trang bị những phương tiện tối tân nhất cho TC2 để theo dõi tình cảm và suy tư của quần chúng, ngay cả các giới chức cao cấp của đảng, và gần đây trang bị phương tiện điện toán để theo dõi mọi thông tin trên mạng và internet. TC2 là động cơ của các cuộc đàn áp các nhà đấu tranh dân chủ và tôn giáo gần đây.
Một nhà đấu tranh hải ngoại nói rằng ai cũng biết TC2 là bàn tay nối dài Trung Quốc dùng để đàn áp tình cảm chống Trung Quốc tại Việt Nam. Vấn đề Trung Quốc ảnh hưởng đến chính sách của Việt Nam là một điều hết sức nhạy cảm và người Việt trên toàn thế giới đều tỏ ra bất mãn.
Thứ trưởng bộ Quốc Phòng Nguyễn Chí Vịnh cầm đầu TC2 gần như ngoài sự kiểm soát của đảng, cũng như nhạc phụ của Vịnh, ông Đặng Vũ Chính, một người có khuynh hướng thân Trung Quốc cầm đầu ngành Tình báo Quân sự trong thời gian Việt Nam đi giây giữa Trung Quốc và Liên bang Xô Viết trong thời kỳ còn cuộc Chiến tranh Lạnh.
Vịnh là nhân vật thân Trung Quốc quan trọng nhất trong đảng do Tô Huy Rứa, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương và Phạm Quang Nghị cựu bộ trưởng bộ Thông Tin và Giáo dục cầm đầu. Tô Huy Rứa và Phạm Quang Nghị đều là Uỷ viên Bộ chính trị. Rứa làm việc chặt chẽ với Trung Quốc trên mặt ý thức hệ.
Giáo sư Carlyle Thayer người Úc châu, một chuyên viên về các vấn đề Việt Nam đã tiên đoán một cách chính xác trong một bài viết ông viết tháng Giêng năm 2008 rằng: “Tô Huy Rứa vào Bộ chính trị có nghĩa là đảng cộng sản Việt Nam sẽ tăng cường các biện pháp kiềm chế các nhà trí thức, giới đại học, nhà báo và các những ai giỏi tin học”. Tô Huy Rứa có tham vọng trở thành Tổng bí thư đảng qua đại hội 11 khi Nông Đức Mạnh nghỉ hưu, mặc dù Tô Huy Rứa còn quá trẻ.
Nguyền Chí Vịnh là Trung tướng và đang chạy vạy để lên Đại tướng, có thể - qua tranh chấp nội bộ - sẽ xoay xở để vào Trung ương đảng và giành chức Bộ trưởng Quốc phòng tại Đại hôi 11. Nhóm thân Trung Quốc đang ra sức vận động để kiểm soát hoàn toàn nghị trình của đại hội 11.
Năm 2006 đại hội 10 của đảng, nhóm Nguyễn Tấn Dũng đang lên, nhóm thân Trung Quốc chưa đủ mạnh và TC2 bị nhiều tai tiếng nên Vịnh không được vào Trung ương đảng.
Năm 2001 một số đảng viên cao cấp của đảng tố cáo TC2 nghe lén điện thoại của các đảng viên cao cấp khác, và hôm nay sẽ không ngạc nhiên nếu TC2 đang thu thập một hồ sơ của Nguyễn Tấn Dũng để lật Dũng trong Đại hôi 11, dành chỗ cho người thân Trung Quốc.
Tin đồn được khéo léo đưa lên mạng nói Dũng lợi dụng kiếm tiền trong vụ khai thác Bauxite, và con gái và rể của Dũng lợi dụng chức vụ thủ tướng của Dũng để tranh thủ vị trí ưu tiên trong việc giải tư các cơ sở quốc doanh.
Theo sự nghiên cứu của giáo sư Thayer, TC2 trên nguyên tắc là một cơ sở tình báo trung lập (giữa các đảng viên) thật ra đã nhúng tay vào hoạt động phe cánh. Cựu Tổng bí thư Lê Khả Phiêu đã dùng hồ sơ (của các đảng viên khác) do TC2 thu thập để tranh thủ vị trí ưu tiên cho người của Phiêu trước ngày tổ chức Đại hội 9 năm 2001.
Năm 2004 hai tướng hồi hưu Võ Nguyên Giáp và Nguyễn Nam Khánh đã công khai yêu cầu điều tra các hành động mờ ám của TC2 như “bịa đặt nói xấu, đe doạ, tra tấn và ám sát chính trị”. TC2 còn cho tiết lộ các tin tức nguỵ tạo tố cáo một số giới chức cao cấp của đảng cộng sản làm việc cho Trung ương tình báo (CIA) của Hoa Kỳ. Vụ được nói đến nhiều nhất là vụ T-4 gây nhiều xôn xao tại đại hội 10 (2006) khi TC2 xì tin cựu thủ tướng Võ Văn Kiệt và tướng Võ Nguyên Giáp từng hợp tác được trả lương với CIA.
Tướng Giáp đã mạnh mẽ phủ nhận những điều tố cáo của TC2 và tháng 6 vừa qua chính thức yêu cầu Ban Bí thư Trung ương đảng cho mở lại cuộc điều tra về mối quan hệ giữa TC2 và Trung Quốc. Đảng vẫn im lặng trước đòi hỏi của tướng Giáp như trước đây từng im lặng. Đảng sợ một cuộc điều tra sẽ tạo ra một sự đổ vỡ nội bộ.
Năm 2004 Trung ương đảng ban hành chỉ thị xác định các cơ quan tình báo kể cả TC2 phải làm việc dưới sự lãnh đạo của Chủ tịch nước và sự kiểm soát của Quốc Hội, nhưng những ai quan sát tình hình Việt Nam đều biết TC2 của Vịnh vẫn làm việc dưới ảnh hưởng của Trung Quốc.
Trong bối cảnh Hoa Kỳ cần củng cố thế lực trong vùng (Á châu – Thái Bình Dương), Trung Quốc càng nỗ lực gây chia rẽ nội bộ đảng cộng sản Việt Nam. Một đảng cộng sản đoàn kết có thể đi đến quyết định liên minh với Hoa Kỳ và sẽ cho phép Hoa Kỳ sử dụng căn cứ Cam Ranh.
Các chỉ dẫn cho thấy đảng cộng sản Việt Nam đang cố giữ thế thăng bằng giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ. Nếu một chiến hạm Hoa Kỳ ghé thăm Việt Nam thì một chiến hạm khác của Trung Quốc sẽ được mời đến thăm sau đó. Năm 2008 thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng công du Hoa Kỳ thì một tháng trước Tổng bí thư Nông Đức Mạnh vội vàng đi thăm thân hữu Trung Quốc.
Đại sứ Hoa Kỳ Michael Michalak tại Việt Nam vừa lên tiếng bày tỏ sự quan tâm của ông đối với các vụ bắt giữ các nhà báo và đàn áp truyền thông. Mười sáu (16) dân biểu Hạ nghị viện Hoa Kỳ cũng vừa đệ nạp một Quyết Nghị kêu gọi Hà Nội trả tự do cho các bloggers và tôn trọng sự tự do thông tin qua internet.
Hiện nay Trung Quốc là một cường quốc đang lên, có tiền đầu tư khắp nơi trên thế giới và sẽ là người chủ nợ rộng lượng của Việt Nam. Hơn nữa nhóm thân Trung Quốc trong đảng đang được củng cố thế lực. Cho nên người ta tin rằng những tiếng nói chống Trung Quốc tại Việt Nam sẽ được nhóm thân Trung Quốc mạnh mẽ tìm cách dập tắt.
Trần Bình Nam
14/09/2009
