Hà Tường Cát/Người Việt
Tháng Tám năm 1900 liên quân 8 nước - Anh, Hoa Kỳ, Ðức, Pháp, Nga, Nhật, Ý và Áo - tiến chiếm Bắc Kinh và diễn hành trên quảng trường Thiên An Môn. Ðó là thời kỳ lịch sử đen tối tủi nhục của nước Trung Hoa khi bị cường quốc sâu xé và ép buộc ký những hiệp ước bất bình đẳng cắt nhượng tô giới và nhiều đặc quyền khác.
Ngày 1 Tháng Mười năm 2009, cũng tại nơi đây, Trung Quốc đã có thể ngẩng cao đầu, không còn vương vất niềm tủi hổ nào, với cuộc diễn hành vĩ đại với 200,000 binh lính và quần chúng. Bằng tâm lý tự hào dân tộc ấy, người dân Trung Quốc trên một mặt nào đó vẫn chấp nhận sự khoe khoang thành tích của đảng và nhà nước Cộng Sản qua 60 năm chiếm giữ chính quyền, dù thực tế đời sống chính trị của họ còn chịu nhiều áp bức bất công và mức sinh hoạt kinh tế thấp kém.
Các quan sát viên quốc tế đều nhìn nhận, không quốc gia nào trên thế giới có khả năng tổ chức những cuộc trình diễn lớn lao và ngoạn mục như Trung Quốc. Với nhân lực dồi dào, khả năng tài chính không giới hạn, và trong một chế độ mà mệnh lệnh ban hành chắc chắn được tuân hành chặt chẽ, giới cầm quyền Bắc Kinh đủ điều kiện để thực hiện mọi việc như ý muốn.
Mặc dầu là ngày kỷ niệm đảng Cộng Sản đánh bại Quốc Dân Ðảng, không có một lời phát biểu hay hình ảnh nào trực tiếp đề cập đến chiến thắng năm 1949 hay dĩ vãng xa xôi của những năm gian khó đầy kinh hoàng tiếp theo. Nhà cầm quyền Trung Quốc ngày nay chỉ muốn đề cao vị trí và vai trò trên thế giới của một nước Trung Hoa mới; và lần này muốn phô diễn sức mạnh quân sự sau khi đã phô trương sự phát triển đất nước họ trong kỳ Thế Vận Hội năm ngoái.
Sau nghi lễ chào cờ trang trọng và 60 phát đại bác nổ rền; Chủ Tịch Hồ Cẩm Ðào, trong bộ y phục lãnh tụ kiểu Mao Trạch Ðông, đọc bài diễn văn từ khán đài chính trên cổng Thiên An Môn, ông nói: “Trung Quốc xã hội chủ nghĩa ngày nay đã đứng thẳng và vững vàng trực diện với tương lai ở phương Ðông này. Những thành quả và tiến bộ trong 60 năm qua chứng tỏ một cách mạnh mẽ là chỉ có chủ nghĩa xã hội mới giải cứu được đất nước, chỉ có đổi mới và mở cửa mới bảo đảm đem lại phồn vinh cho Trung Quốc”.
Hồ Cẩm Ðào và đảng Cộng Sản Trung Quốc một cách gián tiếp phản bác nguyên tắc dân chủ Tây phương cùng những phê phán của thế giới về chế độ độc đảng tại nước họ, bằng lập luận khoe khoang “xây dựng xã hội chủ nghĩa kiểu Trung Quốc phối hợp với đổi mới và mở cửa” là đường lối duy nhất đúng và hiệu quả.
Nhưng trong khi nói đến tương lai mới, thì toàn bộ cuộc lễ vô cùng trang trọng và “hoành tráng” này lại mang nặng hình thái quá khứ, với những kiểu cách quen thuộc mà chỉ những chế độ độc tài như kiểu Quốc Xã trước kia hay Cộng Sản thời Chiến Tranh Lạnh đã thường làm. Ðó là những cuộc diễn hành vĩ đại của quân đội và quần chúng tràn đầy cờ quạt, biểu ngữ tuyên truyền và khẩu hiệu suy tôn lãnh tụ.
Chân dung lớn của bốn nhà lãnh đạo Cộng Sản trong 60 năm - Mao Trạch Ðông, Ðặng Tiểu Bình, Giang Trạch Dân, Hồ Cẩm Ðào - đặt trên xe hoa diễn hành, đi giữa một khối 1,000 người bao quanh, qua quảng trường mênh mông và đại lộ Trường An đã được mở rộng. Mặc dầu Ðặng Tiểu Bình chưa bao giờ chính thức là nguyên thủ quốc gia, nhưng ông vẫn được tôn vinh là nhà lãnh đạo đã đưa Trung Quốc bước qua một thời đại thành công mới. Một điều đáng chú ý là chân dung của Tôn Dật Tiên, nhà lãnh đạo cuộc Cách Mạng Tân Hợi năm 1910 lật đổ chế độ quân chủ và là người sáng lập Trung Hoa Quốc Dân Ðảng, cũng được chính thức đặt ở quảng trường.
17 triệu dân Bắc Kinh không được phép tham gia vì khu vực rộng lớn quanh cuộc diễn hành bị hoàn toàn phong tỏa xe cộ cũng như người để bảo đảm an ninh và tránh tất cả mọi trở ngại bất ngờ. Ðất nước 1.3 tỷ dân này không khó khăn để huy động số người đông đảo cho những lễ hội lớn đã có 200,000 người diễn hành và 30,000 khách được mời tham dự, trong đó 2,000 Hoa kiều nước ngoài. Toàn bộ cuộc diễn hành kéo dài 2 giờ 30 phút của quân đội cũng như dân chúng là ngoạn mục và tuyệt hảo, không có bất cứ một trục trặc nào và được truyền hình trực tiếp đến hàng trăm triệu khán giả trong nước cũng như đi khắp thế giới.
Sau cuộc diễn binh là cuộc diễn hành quần chúng với những đoàn người tràn ngập qua quảng trường Thiên An Môn được trang trí bằng 56 trụ cao 13.6 mét tượng trưng 56 dân tộc ở Trung Quốc và 60 đèn lồng đỏ. Hàng cột trụ và những đoàn diễn hành, dân sự cũng như quân sự, tập họp đầy đủ đại biểu các dân tộc, cho thấy nỗ lực trình bày tính cách hòa hợp nhưng cũng để lộ ra nỗi lo lắng không che dấu được của nhà cầm quyền Bắc Kinh. 80,000 học sinh đứng trong công trường mang những tấm bảng biến đổi xếp hình thành chữ hay màu sắc rực rỡ tạo nên nhiều hình ảnh linh động.
Từ Tháng Hai năm nay, tờ nhật báo Quân Ðội Giải Phóng Nhân Dân đã nói cuộc diễn hành Quốc Khánh sẽ là “sự trình bày toàn bộ khả năng lãnh đạo của đảng” , và những bài viết hay phát đi trên truyền thanh truyền hình gần đây đều nhấn mạnh rằng đảng Cộng Sản đã đưa đất nước đến hùng mạnh, phồn vinh, có uy tín trên toàn thế giới và vẫn luôn luôn nắm vững an ninh trật tự để bảo đảm phát triển kinh tế.
Tất cả có 60 xe hoa, tiêu biểu cho 34 tỉnh và những hình ảnh khác như chương trình thám hiểm không gian. Ðội diễn hành xếp thành hình bản đồ Trung Quốc trong đó đảo Ðài Loan có lẽ được cố tình làm lớn hơn tỷ lệ để gây sự chú ý. Xe hoa “Ðảo Kho Tàng” trình bày Ðài Loan với đầy đủ hình ảnh đặc trưng như cao ốc 101 tầng ở Ðài Bắc và các thắng tích khác, thể hiện mối quan hệ hiện nay đang tốt đẹp giữa lục địa và đảo quốc. Lần đầu tiên tham gia cuộc diễn hành dân chúng qua 60 năm còn có 100 công dân các nước ngoài, chứng tỏ ý chí của nước Trung Hoa mới, mong muốn hội nhập hòa bình cùng cộng đồng thế giới.
Ký giả Peter Ford của tờ báo điện tử The Christian Science Monitor nhận xét là khi chiếc xe hoa mang tên “Dân Chủ”, làm theo mô hình trụ sở Ðại Hội Ðại Biểu Nhân Dân Trung Quốc (Quốc Hội), xướng ngôn viên giải thích bằng tiếng Anh của đài truyền hình trung ương Bắc Kinh đã yên lặng không đọc thêm lời bình luận gì.
Nhưng cuộc diễn binh đi trước đó mới được coi là chủ điểm của buổi lễ. Mục tiêu chính mà người ta đều nhận thấy là Trung Quốc muốn nhân dịp này phô diễn sức mạnh và kỹ thuật quân sự của mình sau 10 năm hiện đại hóa quân đội. Theo các thông tấn xã nước ngoài, có 5,000 binh sĩ diễn hành nhưng Tân Hoa Xã nói là có 3,000 - sự khác biệt ấy có thể do không kể tới các quân nhân trong các đơn vị cơ giới. Dù sao đây là con số ít hơn rất nhiều - 10,000 đến 15,000 trong những lần trước. Ðiều này phản ánh quan điểm quân sự hiện nay của Trung Quốc là đặt nặng vấn đề vũ khí và kỹ thuật mới hơn là quân số.
Các đơn vị nam nữ quân nhân được tuyển chọn diễn hành đi theo kiểu bước chân ngỗng rất đẹp mắt qua sự tập dượt kỹ lưỡng từ nhiều tháng trước. Nhưng phần chính là những vũ khí mới bao gồm các loại hỏa tiễn chiến thuật tầm ngắn và tầm xa như hỏa tiễn chiến lược mang đầu đạn nguyên tử có thể phóng tới Hoa Kỳ. Những chiến xa thế hệ mới, xe lội nước, hỏa tiễn bình phi DH-10 chống chiến hạm kể cả hàng không mẫu hạm... đều được đưa ra trình diễn. Theo Tân Hoa Xã, trong 52 hệ thống vũ khí hiện đại tham dự cuộc diễn hành, tất cả đều do Trung Quốc chế tạo, 90% mới được đưa ra trình diễn lần đầu tiên. Một máy bay do thám điện tử AWACS dẫn đầu cuộc phi diễn của 151 máy bay và trực thăng các loại, bao gồm máy bay tiếp tế nhiên liệu trên không và chiến đấu cơ phản lực J-10, J-11 do Trung Quốc chế tạo theo kiểu mẫu Sukhoi-30 và Sukhoi-32 của Nga.
Bầu trời Bắc Kinh trong trẻo khác thường, không mù mịt ô nhiễm như mấy ngày trước và chưa rõ đây là sự tình cờ vì mưa nhỏ đêm trước hay do tác động của những máy bay đã thả hóa chất tan mây trước đó.
Phân tích gia độc lập Dennis J. Blasko, sĩ quan tình báo 23 năm trong quân đội Hoa Kỳ và chuyên viên nghiên cứu Trung Quốc, nói rằng: “Mặc dầu Hồ Cẩm Ðào và các giới chức Trung Quốc khẳng định cuộc diễn binh là một sự trình bày công khai và chỉ có tính cách răn đe trong chiều hướng bảo vệ hòa bình thế giới, nhưng răn đe và hăm dọa chỉ là hai mặt của cùng một đồng tiền”.
Theo lời Chas W. Freeman Jr., một nhà ngoại giao và cựu giới chức cao cấp Ngũ Giác Ðài, ông không thấy lực lượng quân sự Trung Quốc là mối đe dọa, và cho rằng ngân sách quốc phòng của Trung Quốc mới chỉ bằng một phần nhỏ của Hoa Kỳ. Tuy nhiên với Ðài Loan thì vấn đề khác hẳn, ngày nay Trung Quốc có thừa đủ khả năng để tấn công Ðài Loan dù cho Hoa Kỳ có can thiệp.
Nhiều chuyên gia quân sự và tình báo Hoa Kỳ khác nói là không ngạc nhiên với những gì Trung Quốc vừa trình diễn, theo họ hầu hết các loại vũ khí này là những thứ đã có từ 10 năm hoặc được cải tiến.
Dennis J. Blasko cũng cho rằng đừng nên quá lo ngại về khả năng quân sự của Trung Quốc. Ông nói: “Dù là có những loại vũ khí mới, nhưng chưa thể biết giá trị cũng như hiệu quả sử dụng. Tất cả những gì chúng ta thấy là các xe cơ giới di chuyển với vận tốc 3 dặm/giờ, những máy bay phi diễn theo đội hình, được tập dượt từ 6 tháng cho cuộc diễn binh. Như thế có nghĩa là các đơn vị ấy đã mất hết một mùa thao dượt ở hiện trường. Nhưng tất nhiên các chỉ huy cao cấp cho là chuyện này xứng đáng để hy sinh nhu cầu ấy”.
